การประยุกต์ใช้การจัดการประมงโดยแนวทางเชิงระบบนิเวศและการจัดการร่วม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตในชุมชนบ้าหาดทรายขาว จังหวัดระนอง ประเทศไทย

Abstract

ชุมชนประมงขนาดเล็กในประเทศไทยต้องเผชิญกับความท้าทายจากการลดลงของทรัพยากรทางทะเลและการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศ การจัดการประมงโดยแนวทางเชิงระบบนิเวศ (EAFM) และการจัดการร่วม (co-management) เป็นกรอบการทํางานที่สําคัญในการส่งเสริมการใช้ทรัพยากรทางทะเลอย่างยั่งยืน ควบคู่ไปกับการรักษาสมดุลระหว่างความเป็นอยู่ที่ดีของมนุษย์และความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศ ซึ่งแนวทาง EAFM ได้ถูกนําไปใช้ทั่วไปในหลายพื้นที่ทั่วโลก เพื่อส่งเสริมการจัดการแบบองค์รวม โดยเน้นการบริหารจัดการทั้งระบบนิเวศ ส่งเสริมความยั่งยืน และบูรณาการความต้องการทั้งทางด้านระบบนิเวศและมนุษย์ การศึกษานี้มุ่งประเมินประสิทธิภาพของ EAFM และการจัดการร่วมในชุมชนประมงขนาดเล็กบ้านหาดทรายขาว จังหวัดระนอง โดยมุ่งเน้นไปที่การดําเนินการหลัก 3 กิจกรรม ได้แก่ 1) การจัดตั้งธนาคารหมึกเพื่อเพิ่มปริมาณทรัพยากร, 2) การส่งเสริมการแปรรูปสัตว์น้ํา เพื่อความหลากหลายทางเศรษฐกิจ, และ 3) การปล่อยพันธุ์สัตว์น้ํา เพื่อฟื้นฟูระบบนิเวศ ผลการศึกษาพบว่า การเพิ่มการมีส่วนร่วมของชุมชนและการจัดการที่ปรับเปลี่ยนได้ตามสภาพพื้นที่และปัจจัยสิ่งแวดล้อม เป็นปัจจัยสําคัญที่ทําให้การดําเนินการเหล่านี้ประสบความสําเร็จ โดยมีการพัฒนาทั้งในด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลและการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของชุมชน การศึกษานี้เน้นย้ําถึงศักยภาพของการบูรณาการ EAFM และการจัดการร่วมในการบรรลุเป้าหมายการจัดการประมงอย่างยั่งยืน และสามารถเป็นแนวทางให้กับชุมชนประมงขนาดเล็กในบริเวณชายฝั่งอื่นๆ ที่เผชิญกับความท้าทายที่คล้ายกัน